مهارت دوم: مهارت تفکر انتقادی
مهارت تفکر انتقادی به معنای توانایی تحلیل، ارزیابی و ترکیب اطالعات بهمنظور اتخاذ تصمیمات منطقی و معقول
است. این مهارت به کودکان کمک میکند تا به سواالت به شیوهای منطقی پاسخ دهند، تفکرات و عقاید خود را بسنجند
و دیدگاههای مختلف را بررسی کنند. تفکر انتقادی به آنها میآموزد که چگونه از استدالل منطقی استفاده کنند و به
جای پذیرش اطالعات بهطور سطحی، به تحلیل عمیقتری بپردازند. بازیها میتوانند به کودکان فرصت دهند تا در
محیطی تعاملی و سرگرمکننده با سناریوهای واقعی مواجه شوند و از آنها خواسته شود که اطالعات را تجزیه و تحلیل
کنند و نتیجهگیری کنند . از طریق فعالیتهای گروهی، چالشهای منطقی و حل مسائل، کودکان میتوانند مهارتهای
تفکر انتقادی خود را تقویت کنند. این فعالیتها به آنها کمک میکند تا مهارتهای پرسشگری، شناسایی الگوها و
بررسی دالیل و نتایج را در فرآیند یادگیری و تصمیمگیری تقویت کنند.
.۱ بازی “داستانهای ناقص” )Stories Incomplete)
توضیحات: در این بازی، کودکان با یک داستان ناقص یا موقعیتی روبرو می شوند که پایان آن مشخص نیست. وظیفه
آنها این است که براساس اطالعاتی که دارند، سعی کنند به بهترین شکل ممکن پایان داستان را حدس بزنند یا برای
حل مشکل راهحلهای منطقی پیشنهاد دهند.
روش اجرا:
مربی، داستانهای کوتاهی را ارائه میدهد که به عمد ناتمام باقی ماندهاند . این داستانها میتوانند شامل مشکالت
روزمره، مسائل اخالقی یا چالشهای اجتماعی باشند .
کودکان در گروههای کوچک یا فردی، باید پایان داستان را پیشبینی کرده یا راهحلهایی برای حل مشکل ارائه دهند.
پس از ارائه راهحلها، مربی پایان اصلی یا پیشنهادات دیگر را ارائه میکند و بحثی گروهی دربارهی بهترین راهحلها
و منطق پشت آنها شکل میگیرد.
هدف: تقویت توانایی تحلیل موقعیتها، در نظر گرفتن جنبههای مختلف و ارائه راهحلهای منطقی و خالقانه.
.۲ بازی “چه کسی راست میگوید؟” )Truth the Telling s’Who)
توضیحات: در این بازی، کودکان با چندین داستان یا روایت مختلف مواجه میشوند که تنها یکی از آنها درست است.
آنها باید با تحلیل شواهد و اطالعاتی که در دست دارند، سعی کنند بفهمند کدام داستان صحیح است .
روش اجرا:
مربی سه تا پنج داستان کوتاه ارائه میکند. هر داستان دارای جزئیات مختلفی است، اما تنها یکی از آنها بر اساس
واقعیت یا شواهد موجود درست است.
کودکان باید با دقت داستانها را بررسی کرده و نشانهها و تناقضات احتمالی را پیدا کنند.
پس از بحث و تحلیل گروهی، آنها رای میدهند که کدام داستان صحیح است. سپس، مربی داستان واقعی را اعالم
کرده و تحلیل میکند که چرا دیگر داستانها اشتباه بودند.
هدف: تقویت توانایی تحلیل اطالعات، تفکر منطقی و تشخیص تناقضات و مغالطهها.
.۳ بازی “کارآگاهان انتقادی” )Detectives Critical )
توضیحات: در این بازی، کودکان نقش کارآگاهانی را بازی میکنند که باید یک معما یا مسئله پیچیده را حل کنند. آنها
با شواهد و سرنخهای مختلفی مواجه میشوند که بعضی از آنها ممکن است گمراهکننده باشد . وظیفه آنها این است
که سرنخهای معتبر را شناسایی کرده و با استفاده از تفکر انتقادی، معما را حل کنند.
روش اجرا:
مربی یک معمای جنایی یا مسئله پیچیده )مثل پیدا کردن عامل یک دزدی یا علت وقوع یک حادثه( ارائه میدهد .
کودکان در نقش کارآگاه باید با استفاده از سرنخهایی که به آنها داده شده، به سواالت پاسخ دهند. برخی سرنخها
ممکن است معتبر و برخی دیگر گمراهکننده باشند.
کودکان باید با هم مشورت کرده و تصمیم بگیرند که چه کسی مسئول مشکل است یا چه اتفاقی رخ داده است. در
نهایت، آنها باید دالیل خود را برای انتخابشان ارائه کنند .
هدف: تقویت مهارت تجزیه و تحلیل، ارزیابی شواهد و تصمیمگیری منطقی با استدالل قوی